ULASAN | Anwar tanggung akibat tindakan Zahid?

malaysiakini.com
Wong Chin Huat
Diterbitkan: Jan 28, 2023 

ULASAN | Bagi mereka yang menganggap Perdana Menteri Anwar Ibrahim memerlukan Presiden Umno Ahmad Zahid Hamidi untuk kelangsungan kerajaan campurannya, pemecatan Khairy Jamaluddin dan penggantungan Hishammuddin Hussein membuktikan bahawa Zahid juga boleh menggugat kestabilan kerajaan dan dalam senario terburuk, malah menyebabkan kejatuhannya.

Majoriti dua pertiga daripada 148 kerusi kerajaan gabungan itu terdiri daripada tiga pemain: PH dengan 82 kerusi, BN (30) dan 36 kerusi MP parti Malaysia Timur - GPS (23), GRS (6), Warisan (3), KDM (1), PBM (1) dan bebas (2).

Secara teknikalnya, walaupun BN keluar, kerajaan campuran masih mempunyai 118 kerusi. Tetapi itu bermakna ketiga-tiga parti nasionalis Melayu-Islam; PAS (43), Bersatu (31) dan Umno (26) - berada dalam pembangkang, secara politik menjejaskan legitimasi komposisi kaum kerajaan campuran.

Oleh itu, memastikan Umno terus bertahan adalah penting bagi kerajaan Anwar sendiri untuk terus bertahan. Ia pada asasnya untuk menarik kembali undi Melayu atas pagar yang terlepas kepada PAS dan Bersatu.

Sejauh mana berjayanya usaha sedemikian merupakan ujian menunggu pilihan raya untuk enam negeri, yang boleh berlangsung selewat-lewatnya pada pertengahan Ogos tetapi dijangka diadakan pada Julai atau Jun.

Bagaimana Umno boleh bangkit daripada prestasinya kini dan bangkit semula?

Alternatif pertama ialah mempunyai kepimpinan baru, hala tuju baru, dan naratif baru untuk menyemai minat serta harapan di kalangan pengundi Melayu atas pagar.

Cabaran dari bawah

Ini bermakna Umno yang direformasi tanpa Zahid dan kesetiaannya kepada PH bukan peribadi tetapi struktural – menjadi No 2 kepada PH adalah lebih baik daripada menjadi No 3 kepada PAS dan Bersatu.

Alternatif sebaliknya ialah bersatu di bawah kepimpinan sedia ada dan berharap untuk memenangi hati pengundi atas pagar yang ragu-ragu dengan kawalan dan pengagihan naungan sebagai parti kerajaan.

Resolusi tidak mempertandingkan dua jawatan tertinggi yang diluluskan dalam perhimpunan agung tahunan (AGM) Umno pada 14 Jan telah menutup pintu kepada alternatif pertama.

Namun, jika arus bawah kuat, Hishammuddin, Khairy, Shahril Hamdan Suffian, Noh Omar dan lain-lain boleh melawan dengan kempen dari bawah ke atas untuk menyapu jawatan bahagian, majlis tertinggi, Pemuda, Wanita dan sayap Puteri serta tiga naib presiden.

Ini mungkin menyebabkan Zahid dan timbalannya, Mohamad Hasan dikelilingi oleh lawan mereka dalam Majlis Tertinggi Umno.

Pemecatan dan penggantungan saingan utama Zahid adalah untuk memastikan pintu ditutup rapat, malah tidak terbuka sedikit.

PAS mungkin buat PRN awal

Untuk pilihan raya negeri akan datang, Zahid akan meletakkan hanya penyokong setianya sebagai calon, dengan berkesan membersihkan pengikut Khairy dan Hishamuddin, mengulangi apa yang dia lakukan kepada panglima perang seperti Noh, Annuar Musa, Shahidan Kassim, Zahidi Zainul Abidin dan Mastura Mohd Yazid pada PRU15.

Umno kehilangan semua kerusi yang sebelum ini disandang oleh penyandang yang digugurkan. Bagaimana Umno boleh melakukan yang lebih baik kali ini apabila lebih ramai yang disingkirkan?

Apakah yang menyebabkan ahli Umno penyokong pemimpin yang dipecat - apatah lagi orang Melayu pertengahan yang sudah bosan dengan rasuah - mahu mengundi Umno di Selangor, Negeri Sembilan dan Pulau Pinang yang dikuasai PH, lagi pula negeri PN-PAS Kelantan, Terengganu dan Kedah?

Dengan menyingkirkan jeneralnya sendiri, Umno sedang menuju ke "medan penyembelihan" sendiri dalam pilihan raya negeri penggal pertengahan. Apakah senjata Umno untuk melawan? Tiada ideologi, tiada hala tuju, tiada naratif, tiada bintang politik - semua yang Umno miliki hanyalah naungan dan pemberian kerajaan.

Atas sebab ini, PAS mungkin menghentikan rundingannya dengan tiga negeri PH untuk pilihan raya DUN yang diselaraskan dan meneruskan pembubaran awal tiga negerinya untuk memberikan tamparan segera kepada Umno.

Jika pengakuan Presiden PAS Abdul Hadi Awang yang memberikan wang kepada pengundi telah membolehkan PH dan BN dalam beberapa minggu lalu mencabar dakwaan PN sebagai bersih dan anti rasuah, maka pembersihan Umno malam tadi telah melepaskan sorotan terhadap PAS, bukan sahaja dalam perhatian media, tetapi mungkin juga dalam pilihan raya negeri dengan penyalahgunaan sumber kerajaan sendiri.

Adakah Umno bakal jadi MCA?

Lebih merugikan Umno, menggunakan kuasa naungan untuk memikat pengundi atas pagar telah merosot dengan ketara. Sekiranya ia berjaya, hari ini MCA akan memegang 40 kerusi di parlimen, bukan DAP.

Pakar strategi Umno mungkin terlepas pandang persamaan antara nasib pilihan raya MCA dan Umno dengan ketinggalan 10 tahun. Adakah nasib MCA pada hari ini akan terjadi kepada Umno kemudian nanti?

Kemenangan pilihan raya MCA berkurangan separuh pada 2008, menurun daripada 31 kerusi parlimen dan 76 kerusi DUN pada 2004 kepada masing-masing 15 dan 32. Jika penurunan mendadak itu tidak dijangka, keputusannya lebih teruk pada 2013 (digelar 7-11, kerana hanya memenangi tujuh kerusi parlimen dan 11 kerusi DUN) dan 2018 bukan lagi mengejutkan.

Ketika DAP dan PH menawan kerajaan negeri dan menunjukkan prestasi yang lebih baik, naratif standard MCA – “undi kami atau anda tiada wakil dalam kerajaan” – runtuh begitu saja, kerana ramai penyokong setia MCA beralih menjadi pengundi atas pagar, manakala beberapa pengundi pertengahan lain bertukar menjadi penyokong setia DAP/PH.

Jika kekalahan Umno 2018 adalah setanding dengan MCA 2008, maka kemunduran Umno 2022 yang lebih besar menyerupai MCA 2013. Jika Umno terus hanya mempunyai naungan untuk ditawarkan, maka PRU16 mungkin nasibnya kelihatan seperti MCA pada 2018.

Ke mana Khairy, Hishammuddin akan pergi?

Betapa teruknya pembersihan Umno malam tadi menjejaskan parti dan kerajaan campuran mungkin bergantung kepada bagaimana Khairy dan Hishammuddin bertindak balas.

Ramai penyokong PH berharap Khairy - dan rakan rapatnya Shahril - akan menyertai barisan mereka, terutamanya PKR, kerana mereka merayu kepada segmen pasaran pilihan raya yang lebih bandar, pelbagai, muda dan canggih.

Jika ini berlaku, Umno dan bekas pembangkang Umno di bawah tiket PH mungkin akan bertelagah antara satu sama lain dalam pilihan raya negeri.

Memandangkan permusuhan yang mendalam, pertandingan seperti itu tidak mungkin menjadi perlawanan persahabatan dan boleh menjejaskan kestabilan hubungan PH-BN di peringkat persekutuan. Tetapi ini kurang kebimbangannya.

Senario sebaliknya akan menjadi lebih buruk bagi PH – jika Khairy dan Shahril menyertai Bersatu, mereka akan membawa lebih ramai pengundi pertengahan Melayu, terutamanya anak muda, kepada PN.

Apa yang boleh menghalang langkah ini ialah ramai dalam Bersatu, daripada bekas pemimpin Umno Hamzah Zainuddin hingga Wan Saiful Wan Jan, mungkin tidak menyukai persaingan.

Hishammuddin ikut langkah 'Shahrir Samad'?

Ancaman terbesar kepada Zahid sekarang ialah Hishammuddin. Zahid mengelakkannya daripada dipecat hanya kerana undang-undang anti-lompat akan membebaskannya untuk menyertai Bersatu. Tetapi penggantungan enam tahun bermakna dia disekat daripada bertanding dalam satu hingga dua kitaran pilihan raya umum, dengan berkesan menamatkan hayat politiknya.

Adakah Hishammuddin mempunyai keberanian untuk meninggalkan parti dan meletakkan jawatan sebagai ahli parlimen untuk memaksa pilihan raya kecil, sebelum atau semasa pemilihan parti Umno?

Adakah Hishammuddin akan mencontohi apa yang dilakukan oleh veteran Umno Johor Shahrir Abdul Samad terhadap bekas presiden Umno Dr Mahathir Mohamad pada 1986? Pada masa itu, Shahrir memenangi pilihan raya kecil - yang merupakan tamparan di muka Mahathir.

Jika Hishammuddin meletakkan jawatan, dia mempunyai dua kelebihan dalam mengekalkan kerusi itu. Pertama, dia ahli parlimen penggal kelima bagi Sembrong sejak 2004, menang dengan margin 10,000 undi dan ke atas, kecuali pada 2018.

Kedua, dan yang paling penting, ini akan menjadi pertempuran nasional antara "Umno Zahid melawan semua pasukan anti-Zahid". Khairy, Noh dan lain-lain boleh berkempen habis-habisan untuk Hishammuddin sebelum memutuskan langkah seterusnya.

PAS mungkin menyegerakan pilihan raya negerinya untuk diselaraskan dengan pilihan raya kecil di Sembrong, supaya jentera PH-BN akan terbatas sumbernya.

Sekiranya Hishammuddin menang besar, lima lagi ahli parlimen Umno yang dilabelkan sebagai pro-PN, termasuk bekas perdana menteri Ismail Sabri Yaakob dan bekas menteri besar Johor Hasni Mohammad, mungkin mempertimbangkan untuk melakukan perkara yang sama.

Bolehkah Anwar menghalang senario terburuk selepas malam panjang pembersihan Umno?

Walau apa pun, ledakan dalam Umno lebih mencuri tumpuan berbanding projek pembinaan semula negara Malaysia Madani yang baru dilancarkan perdana menteri minggu lalu, dan menenggelamkan semua isyarat kestabilan politiknya kepada komuniti perniagaan.

Nampaknya Anwar dan kerajaannya mungkin menanggung kerosakan terbesar akibat percaturan Zahid ini.

WONG CHIN HUAT ialah sarjana sains politik terlatih Essex di Universiti Sunway. Dia ialah seorang profesor di Rangkaian Penyelesaian Pembangunan Mampan universiti (SDSN) Asia.

Artikel ini terjemahan bebas dari pautan ini dan tidak semestinya mencerminkan pendirian rasmi Malaysiakini.